2025 жылғы 6 шілдеде Қазақстанның бұрынғы президенті Нұрсұлтан Назарбаев 85 жасқа толады.
Көпшілік «алтын мерейтой» деп атайтын елеулі белесті Қазақстан және экс президент қалай атап өтеді?
Саясаттанушылар мен саясаткерлер бұл туралы не дейді? Alash.KZ Kursiv.Media материалына сілтеме жасап спикерлердің пікірін бергенді жөн көрді.
6 шілде биыл демалыс күндердің біріне түсіп тұрғандықтан, қазақстандықтар жексенбімен бірге дүйсенбіде де демалады. Астана күнін 2008 жылы сол кезде билік басында отырған Назарбаевтың өзі бекіткен.
2009 жылы бұрынғы елбасының туған күніне сәйкес келетін бұл күн мемлекеттік мерекеге айналды. Республика тұрғындары содан бері ұзақ уақыт бойы оны экс-президент мерекесі деп қабылдап келген. Қазір ше?
Саясаттанушы Ғазиз Әбішевтің пікірінше, қазір халықтың көп бөлігі шілдедегі жалғыз мемлекеттік мерекені Астана күні ғана деп қабылдайды.
«Саясаткер туған күн – оның жеке мерекесі. Мемлекет ісіне ешқандай қатысы жоқ. Халықтың басым бөлігі жалпы саяси жағдайды жақсы түсінеді. Сондықтан олар экс-президенттің туған күнін атап өтпейді деп ойлаймын. Өйткені тұрғындардың дені 6 шілдедегі демалысты Астана күні ретінде қабылдайды», – деп топшылайды Әбішев.
85 жас – көпшілігі «алтын мерейтой» деп атайтын елеулі белес. Посткеңестік елдерде осынау кемеңгер жасқа толған қоғам және мәдениет қайраткерлерін мемлекет деңгейінде атап өтетін дәстүр қалыптасқан. Шамамен 30 жыл ел биліген Назарбаевтың туған күні биыл қалай атап өтіледі?
«Экс-президенттің өзі атап өтетін шығар. Өз күнін тойлауға құқылы. Оның жақын туыстары, сонымен байланысын үзбеген адамдар да туған күн тойлайды. Бұрынғы президенттің саяси бэкграундын, ықпалды тұлға екенін ескерсек – ел ішіндегі, шетелден де танымал тұлғалар туған күн иесін құттықтайтыны анық. Алайда бұл күн мемлекет деңгейінде атап өтілмейді», – дейді Әбішев.
Назарбаев билігі кезінде оппозициялық газет шығарып, талай рет қудаланған Ермұрат Бапи қазір парламентте отыр. Экс-президентті биік мінберден жиі сынайтын депутаттың да атаулы күнге қатысты айтары бар.
«Биыл ештеңе болмайды. Үкіметтің Назарбаевтың 85 жасқа толуына қатысты ешқандай ұстанымы жоқ. Қарапайым зейнеткердің мерейтойы ғана. Қарапайым күн. Маған өткен 30 жылда да ешқандай айырмашылығы жоқ кәдімгі күн болған», – дейді 66 жастағы депутат.
Дегенмен Бапи Назарбаевтың бұрын ел басқарғанын ескерген Ақорда туған күн иесіне құттықтау жолдауы мүмкін деп есептейді.
«Президент оған бұрынғы мемлекет басшысы ретінде құттықтау жіберуі мүмкін. Алайда билік оның мерейтойын өткізіп бермейді», – деді парламенттің жазғы демалысында Алматыдағы сайлаушыларымен кездесуге келген депутат.
Саясаткер елдегі саяси элитаның Назарбаевпен байланысын үзе қоймаған бір бөлігі 6 шілдені елеусіз қалдыра қоймайтынын да атап өтті.
«Олар бір-бірімен оңаша жолығып, бұрынғы көкелерін құттықтап, тілек айтады. Жазғыратын мәселе емес. Адами қарым-қатынас, өз араларындағы сыйластық. Жақтастары ма, жандайшаптары ма… Бірақ біздің оларға өйтпеңдер деуге қақымыз жоқ», – деп түйіндеді экс-президенттің туған күні туралы ойын Ермұрат Бапи.
Саясаттанушы Эдуард Полетаев бұрынғы мемлекет басшысының қазір ешқандай қызметте жоқ екеніне баса назар аудара отырып, бес жыл бұрын болған дауды еске алды.
«Мемлекет басшыларымен кейбір кездесуі болмаса, кейінгі уақытта экс-президенттің белсенділігі көзден тасада өтіп жатыр. Оның 80 жылдығын еске алар болсақ, сол кездегісі көпшілікке ұнай қойған жоқ», – дейді сарапшы.
